Biyernes, Hulyo 4, 2008

riblo part 2

Sa di-malamang kadahilanan, bakit ako gumamit ng TAGLISH sa pagpapahayag ng aking makapagbagbagdamdaming sintemyento dito sa blog ko, di ko po alam. Kung formality ang pagtutuunan, dapat stick lang daw sa iisang medium ang gagamitin. Walang ingles karabaw, walang ingles kolehiyala at walang tagalog putot. Dapat yong tama at akmang-akma ayun sa tinuturo ng titser mo.

Subalit ‘di na mahalaga ‘yon para sa akin, I am not after the formality of phrase, sentence, and thoughts. Ang gusto ko lang naman eh mas maintindan ng buo yong pinapahayag ko. At hindi naman syntactical ang lahat nang nandito, sapat na ‘yong ginagamit ko ang dalawng wika upang maipahatid ko ang gusto ko nang kontento ako. Wala rin akong pakialam sa mga koreano, kasi di ko alam yong pinagsasabi nila in short di ko maintindihan. At pakialam ko pa kung alin ang tama sa nakabubulahaw o nakakabulahaw, basta yong koreanong kapitbahay namin maingay ‘pag lasing.

Ang turo ng titser ko kamukha ni krystala. Ang wika daw ay masistemang balangkas, binuo ng salitang tunog, pinili at isinaayos sa paraang arbitraryo na ginagamit at nakabatay sa kultura ng mga gumagamit nito. Taglay nito ang magbago, kapangyarihan (ano kayang kapangyarihan pinagsasabi nito?) at kahirapang ipaliwanag.

Ewan, kinowt lang ata niya yun mula kay Henry Gleason kasi sabi ni pareng henry tungkol sa wika, ito’y masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na pinili at isinaayos sa paraang arbitraryo na ginagamit ng taong kabilang sa iisang kultura.

Anupa’t anupaman ang importante ginagamit ang wika sa komunikasyon. Ang komunikasyon ay maaring pasalita o pasulat. Ito ay pagpapalitan ng impormasyon sa pagitan ng dalawa o higit pang indibiduwal. Tapos tinanong ko yong titser kong kamukha ni krystala “e panu panu yong mga signs”. Akala ko matatalo ko na power nya, hindi pala, sumagot sya bilang pangontra sa tanong ko “ kung nakakita ka ng pader na may nakasulat na bubo! Bawal ang umihe deto, sa tingin mo maiintindihan ka ng pader? Kung sakaling naintindihan mo nga ang nakasulat? ‘di ba ang sabi ko pagpapalitan ng impormasyon sa pagitan ng dalawa o higit pang indibiduwal. Natahimik ako. Sa komunikasyon ang medyum na ginagamit ay wika. Kaya synonymous ang wika at komunikasyon.

Ang sabi ni pareng wikipidia ang komunikasyon ay maaari din na intrapersonal o interpersonal. May mga ilang teoriya ng komunikasyon na sinusubukang ipaliwanag ang komunikasyon pang-tao. Ito ay isang sistemang pagkaiintindihan sa bawat taong nagkakaintindihan. Maaari na intensyonal o di intensyonal, interaktib, transaktib,ang komunikasyon; maaari din na di pasalita o pasalita ito. puwede rin intrapersonal o kaya'y interpersonal ang komunikasyon pantao.

“boom” ang tunog na ito ay nagtataglay na ng makahulugang mensahe, fonema ang tawag dito. “boom tarat-tarat” at morpema ang tawag dito, na yunit ng isang wika na makahulugan. Fonoloji ang tawag sa taong nag-aaral sa tunog, linggwista ang taong nagpapakadalubhasa sa pag-aaral ng wika at polyglot ang taong nagsasalita ng ibat-ibang wika.

Ngunit saan nga ba nagmula ang wika? Biblically speaking, noon pa man ay may wika na, tulad nung sa istorya ng tore ng babel. May iisang wika daw silang ginamit pero umambisyon sila para maabot daw Siya. Sabi na nga ba eh, uso na noon pa ang ambisyoso. Paglaon nalaman Niya, ayun bigla Siyang nagmagic kaya umiba na yong wikang ginamit nila, hindi na sila nagkaintindihan. Ayun naiwang nakatiwangwang yong tore katulad ng mga proyekto ng gobyerno dito sa Pilipinas pag kinulang daw ng pundo.

Alm mo ba may mga teorya ang wika? Nariyan ang teoryang ding-dong na may kaugnayan sa tunog na kalikasan, teoryang bow-wow mula sa ingay ng hayop, teoryang yum-yum na may kaugnayan sa pagkumpas, teoryang sing-song na di-matawarang awit, teoryang yoheyo na may kaugnayan sa matinding pwersa, at teoryang taara-boom-de-ay o ritwal na may kinalaman ang pagkumpas ng dila. Kung sino ang may pakana ng lahat ng nito? ‘di ko po alam, basta tinuro lang sa akin yan.

Maaaring tama o mali ang pinagsasabi ko dito, at iyon ang patunay na ang wika ay may disadvantage din. Minsan namimislead tayo, nagkukulang ng impormasyon o sadyang hindi malinaw ang pagpapaliwanag... parang yong dalawang lasing na nagpatayan... hindi nagkaintindihan.

At dahil dyan gumagamit tayo ng lingua franca, ito’y kumon na dayalektong ginagamit sa pakikipagtalastasan ng dalawa o higit pa na magkaiba ang medyum na ginagamit.

Ilocano: kumusta ka na ay?
Bisaya: mabute lang naman.
Ilocano: kumain na ba ka?
Bisaya: tapos na uy!

Sa kanilang pag-uusap ang kanilang lingua franca ay tagalog. Magkaiba sila ng kinagisnang dayalekto pero ginamitan nila ng kumon na dayalekto para magkaintindihan. Ngunit hindi sa lahat ng pagkakataon ang tagalog ay lingua franca.

13 komento:

UtakMunggo ayon kay ...

tagalog: napagod ako ah.
bisaya: pagod pala ka? ako pud, pagod pud.

:D

lengwahe ng pinoy, kahit anong rehiyon ka pa man, walang hindi nakakaintindi ng tagalowg.

simulan mo na kasi ang riblo mo eh nang mapadalhan mo na ako ng autographed copy.

:D

Mar C. ayon kay ...

Wala pa akong budget ate eh, at kulang sa oras. hehe (nangarap?) salamat sa komento. (may nakapansin kaya na ngayon lang ulit ako nagkoment sa koment box ko?)

msPANDA ayon kay ...

eh di ba... walang permanenteng wika ang mga pilipino?...

kung meron man... makata silang ituturing tulad ni Balagtas... at mahihirapan ang mga ilocano, bisaya, at kung sino-sino pa nating kababayan na may halong waray..at kung ano-ano pang breed. XD

[eh ano?..]

haha...

naalala ko tuloy yung bill na gustong ipatupad ng isang action star na ngayon ay senador na... na gawing Tagalog ang ating pinaka wika... tsk3... muntanga lang...

add kita sa blag rowl ko ah!

:D

Eliot ayon kay ...

Mahusay ka magsulat sa Filipino, iyan man ang iyong lingua franca o hindi. ^^; Sana magaling din ako magTagalog.

exchange links tayo? ^^; here are my blogs:

Everything Kimchi
Travelin' Fashion
Cheers!

Pedro ayon kay ...

paglalathala ng purong tagalog, writing sa taglish, blogging in straight english. who cares? as long na naipaparating mo sa mga mambabasa mo ang mga nais mong iparating, sapat na yun.

sabi nila dapat daw may 4 C's, it must be clear, concise, concrete, and coherent pero hindi rin, para sakin kasi, hangga't nasa puso lahat ng mga sinasabi mo. ayus na ayos pa yun sa ok. :D

isa pa pala, dapat talaga magsulat tayo to express and not to impress. nasiyahan ako sa part 2 ng riblo mo. salamat sa pagdaan sa site ko at sa pag iwan ng kumento. :D

Hindi-nagpakilala ayon kay ...

okay na yun basta naiintindihan ka... pero okay din kung bi-lengual ka para kahit ibang lahi maiintindihan ka pag nag english ka!!! mabuhay!

Hindi-nagpakilala ayon kay ...

tangkilikin ang sariling atin. yun lang ang masasabi ko. haha. kudos

Hindi-nagpakilala ayon kay ...

Kumusta?

Salamat sa iyong pagdaan at pag-iwan ng yapak sa aking blag.

Nauna akong nagkomento sa riblo kasi natuwa ako sa iyong isinulat.

Hindi-nagpakilala ayon kay ...

Okay naman po Taglish ah! Minsan mas madaling mag-express ng ibang bagay sa Tagalog, minsan mas madali sa English.

I find languages fascinating. Buti na lang 2 sa atin hehehe. Isa po talaga sa mga reasons kaya pinipilit kong manuod ng Korean dramas eh dahil namamangha ako sa ibang wika. Baka sakaling masanay ang tenga ko at isang araw maintindihan ko sila :D

Hindi-nagpakilala ayon kay ...

--

minsan nga talaga eh maganda den ang taglish kase may mga salitang masagwang itranslate sa english o kya sa tagalog

hakhak

elyens

XXXxx

Unknown ayon kay ...

hello salamat sa dalaw...baka this month lalabas mag aannounce naman ako sa blog ko sa mga updates. kuya sana maglagay ka ng chatterbox para mas mabilis ehehhehe...nice blog by the way!

Hindi-nagpakilala ayon kay ...

hakhak.. wala lang.. :D
kaso medyo panget lang pag hindi balance ung english at tagalog.. parang trying hard na lang yung dating.. parang ganun. ewan. pero opinyon ko lang yun.. siguro ung mga accepted english na tagalog, pwde na rin.. la lang.. accountancy ka din po ba? hehe.. paturo naman! hohoho.. >.<

Mar C. ayon kay ...

@mspanda, ah may permanenteng wika ang mga pilipino peo ang nagyayari marami lang tayong dayalektong ginagamit, ang wika talaga natin ay filipino at hindi tagalog.

@elliot, salamat sa iyong comment. hayaan mo ginagalingan ko pa. hehe

@pedro, nadali mo tsong! tama ang lahat ng sinabi mo. agree ako sau! at tama dun na nagsusulat tayo to express not to impress, kumbaga sahog-de-palabok na lang yong impression sa pagsusulat.salamat ulit.

@talambuhay, ok din sa akin ang bilingual.swak na swak!

@linapuhan, hehe.. tangkilin ang sariling atin pero gumamit ka ng salitang KUDOS! hehe.. salamat sa komento.

@julie, ah yun ba, unang part yun ng riblo. salamat sa iyong komento din po.

@rimewire, oo at hindi lahat ng salitang Filipino ay pwedeng ienglish ayun sa pagkakaayos ng pangungusap. hehe.. salamat sa koment.

@klitorika, sige aabangan ko ang libro mo. pagiisipan ko pa kung maglalagay ako ng chatterbox, baka kasi maging forum na tong blog ko eh.hehe... salamat.

@lorie, naks koreanovela fanatic? hehe.. ok nga ng taglish eh, walang bearing sa paglalahad nang kahit anong gusto mong sabihin. salamat s iyong komento.

@batopik, hindi po accountancy eh, education course ko. ayoko ng numero!hehehe.. ummm... sabi ko nga basta nailahad mo ng wasto at kontento ka sa mga sinabi mo.ok na yun! walang problema dun, mapa-english man o tagalog. hehe..